NAFAKA ARTIRIMI DAVASI NEDİR?
Nafaka artırımı davası, nafakanın değişen ekonomik koşullar ile ihtiyaçlar sebebiyle nafaka alacaklısı bakımından artık yetersiz kalması halinde nafaka alacaklısı tarafından nafaka borçlusuna açılan davayı ifade etmektedir.
Aile mahkemeleri tarafından hükmedilen nafaka kararları kesin hüküm niteliği taşımamaktadır. Bu sebeple daha önce belirlenmiş olan nafaka miktarı, talep edildiği takdirde ve koşulları sağlanıyor ise mahkeme tarafından artırılabilmektedir. Zaman içerisinde değişmekte olan ekonomik koşullar, alım gücünün azalması, ihtiyaçların değişkenlik göstermesi nedenleri ile nafaka miktarının yetersiz kaldığı görülebilmektedir. Bu sebeplerle nafaka alacaklısının nafakanın artırılması talebi doğmaktadır.
NAFAKA ARTIRIMI DAVASI HANGİ ŞARTLARDA TALEP EDİLİR?
Nafaka artırımı talep edebilmek için kanunda belirlenen sebeplere uygun şartların oluşması ve bu şartların mahkemede öne sürülüp kanıtlanması gerekmektedir.
Ekonomik koşullar sebebiyle verilmekte olan nafakanın, nafaka alacaklısına yetersiz gelmesi şartı ile dava açılabilir.
Tarafların mali durumlarının değişmesi ve hakkaniyetin gerektirdiği hâllerin var olması gerekmektedir.
Nafaka artırımı talebinde bulunacak kişi nafaka alacaklısı olmalıdır.
NAFAKA ARTIRIMI DAVASI NASIL AÇILIR?
- Nafaka artırımı talep edecek nafaka alacaklısı, yaşadığı yerin yetkili bulunduğu Aile Mahkemesine başvurur.
- Nafaka artırım talepli dava dilekçesini ve iddiasını ispat edecek nitelikteki belgeleri mahkemeye ibraz eder.
- Nafaka artırımı için gerekli olan harç ve giderleri mahkeme veznesine yatırır.
- Mahkeme tarafından davanın taraflarının sosyal ve ekonomik durum araştırması yapılır ve dosyaya sunulan hukuki deliller ele alınır.
- Nafaka artımı talebini haklı gösterecek delillerin mutlaka mahkemeye sunulması gerekmektedir. Örneğin; müşterek çocuğun özel okul kayıt belgeleri, sağlık ile ilgili masrafları ve diğer ihtiyaçlarını gösteren belgeler veya nafaka alacaklısının iş gücünü kaybettiğine dair belgeler...
NAFAKA ARTIRIMI DAVASI HANGİ HALLERDE VE KİMLERE KARŞI AÇILABİLİR?
Nafaka artırımı davası, nafaka miktarının tarafların müşterek çocuklarının veya nafaka alan kişinin ihtiyaç ve masraflarını karşılamaması halinde nafaka alacaklısı tarafından nafaka borçlusuna karşı açılır.
Nafaka borçlusunun ekonomik durumunun iyileşmesi ve nafaka alacaklısı eski eşin ekonomik durumunun önemli derecede güçleşmesi halinde nafaka alacaklısı tarafından açılabilir.
Nafaka artırım davası, zamanla değişen ihtiyaçlar ve değişen ekonomik koşullar karşısında alım gücünün azalması sebebiyle nafaka alacaklısı tarafından nafaka borçlusuna karşı açılabilir.
İştirak nafakası bakımından, müşterek çocuğun özel okula başlaması, çocuğun büyümesi nedenleriyle sağlık ve sosyal ihtiyaçlarının artması gibi sebeplerle nafaka artırımı talebinde bulunulabilir.
Yoksulluk nafakası bakımından, bir sağlık problemi nedeni ile işe gidemeyen veya çalışma gücü azalan nafaka alacaklısı, ihtiyaçlarını karşılamıyorsa artırım davası açabilir.
NAFAKA ARTIRIMI DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR?
Nafaka artırım davasında görevli mahkeme, Aile Mahkemesidir. Yargı çevresinde aile mahkemesi bulunmuyor ise Asliye Hukuk Mahkemeleri, Aile Mahkemeleri sıfatı ile nafaka artırım davasında görevlidir.
Nafaka artırım davasında yetkili mahkeme ise nafaka alacaklısının yerleşim yeri yeridir.
Bu husus Türk Medeni Kanunu’nun 177. maddesinde düzenlemiş olup “Boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.” denilmektedir. Buna göre her nafaka alıcısı, yaşadığı yerleşim yerine bağlı konumda olan Aile Mahkemesine, nafaka artırımı için dava talebinde bulunabilecektir.
NAFAKA ARTIRIMI DAVASI SÜRESİ NEDİR?
Nafaka artırım davasının açılabilmesi için kanunda belli bir süre öngörülmemiştir. Nafaka artırım davası açılabilmesi için mevcut koşulların oluşması ve durumun hakkaniyeti gerektirmesi yeterlidir. Mahkemece nafakaya hükmedildikten sonra ekonomik şartların değişmesi ve nafaka alacaklısının değişen mali şartlarla ihtiyaçlarını karşılamaması yeterlidir. Bu durum oluşması için belli bir süre geçmesi aranmaz.
NAFAKA ARTIRIMI DAVASINDA ÖDENECEK HARÇ NE KADARDIR?
Nafaka artırım davaları, nisbi harca tabi davalardandır. Davanın nisbi harca tabi olması sebebiyle, nafakanın miktarına göre dava harcın değişkenlik gösterecektir.
NAFAKA ARTIŞ ORANI NASIL HESAPLANIR?
Nafaka miktarı, davacının ekonomik ihtiyaçları ve davalının ekonomik durumu göz önüne alınarak mahkeme tarafından belirlenmektedir. Nafaka artış oranları mahkeme tarafından, Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıklamış olduğu Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) oranlarına göre belirlenmektedir. Ancak mahkeme bu oranla bağlı değildir. Nafaka alacaklısı ve borçlusunun, değişen ekonomik durumları ve koşullar her somut olaya göre farklılık göstereceğinden mahkemenin belirli nafaka artış oranının üzerinde bir nafaka artımı yapması mümkündür.
Ayrıca taraflar, mahkemece nafakaya hükmedildiğinde, nafaka bedelinin sonraki yıllardaki artış oranının da belirlenmesini mahkemeden talep edebilmektedir. (TMK 176/ 5) Bu şekilde nafaka alacaklısı, daha sonra nafaka artımı davası açmak yerine önceden artış oranının belirlenmesini isteyebilecektir.
NAFAKA ÖDENMEZSE NE OLUR?
Nafakanın ödenmemesi halinde nafaka borçlusu aleyhine icra takibi başlatılabilir. Bu noktada tedbir nafakası ile diğer nafaka türleri arasında bir ayrım yapmak gerekir: Tedbir nafakası, ilamsız icra takibi yoluyla takibe konulabilmektedir. Ancak iştirak nafakası, yoksulluk nafakası ve yardım nafakası için ilamlı icra yoluna gidilmesi gerekecektir.
İcra takibi sonucunda nafaka alacağının tahsil edilememesi durumunda: Ödenmeyen 3 aylık nafaka tutarı nedeniyle, nafaka alacaklısının şikayeti üzerine, nafaka yükümlüsünün 90(doksan) gün süreyle tazyik hapsine tabi tutulmasına karar verilebilir.
NAFAKA ARTIRIM DAVASINDA AVUKAT GEREKLİ MİDİR?
Avukat desteği olmaksızın nafakanın artırımı davasının açılması mümkün olsa da, hak kaybına uğramamak adına avukat ile sürecin takip edilmesi gerekmektedir. Dava sürecinde; dava dilekçesinin eksiksiz hazırlanması, delillerin temini ve zamanında mahkemeye ibrazı ile davanın olumlu sonuçlanması için gerekli şartların yerine getirilmesinde avukatın olması elzemdir.
Nafaka miktarının artırılması davası için avukat desteği ile iştirak, yoksulluk, tedbir ve eğitim için yardım nafakası davaları hakkında avukatlık büromuza ulaşabilirsiniz.
Av. Tuğba KOÇKAR